Najkrvaviji dan u historiji Rija: Policijska operacija u favelama odnijela najmanje 64 života

Rio de Janeiro se suočava s najgorim danom nasilja u svojoj istoriji, nakon što su policija i specijalne snage izvele masovnu raciju u favelama u blizini međunarodnog aerodroma, područjima koja se smatraju uporištem jedne od najmoćnijih kriminalnih organizacija u Brazilu. Prema izvještajima, najmanje 64 osobe su poginule, uključujući četiri policajca, dok je osam policajaca i četiri civila ranjeno.

Masovna racija u zoru

Operacija, nazvana "Kontrola", počela je oko 4 sata, i uključivala je više od 2.500 policajaca i specijalnih snaga. Prema sigurnosnim izvorima, narkotrafikanti iz kriminalne frakcije Crveni Komand počeli su pucati i paliti vozila, postavljali barikade i po prvi put koristili naoružane dronove za bacanje eksploziva na policijske timove. “Tijela su razbacana po ulicama,” rekao je jedan lokalni vođa za novine O Globo. Građani favela Alemão i Penha, koji zajedno broje oko 300.000 stanovnika, bili su svjedoci vatrenih okršaja i haosa koji je potrajao cijeli dan.

Reakcija vlasti i političara

Guverner Rija, Cláudio Castro, opisao je situaciju kao stanje rata. “Ovo više nije običan kriminal, ovo je narkoterorizam,” izjavio je Castro u videu na društvenim mrežama, prikazujući oklopna vozila i policijske timove na početku operacije. Tokom racije, privedeno je više od 80 osoba, a zaplijenjene su najmanje 93 automatske puške, što pokazuje koliko je naoružan Crveni Komand.

Victor Santos, sekretar za sigurnost Rija, objasnio je da je cilj operacije bio hapšenje članova bande koja kontroliše velike dijelove grada i širi svoj utjecaj čak i u Amazonskoj regiji.

Svjedočanstva iz favela

Rene Silva, novinar i aktivista iz Alemãa, rekao je da ga je pucnjava probudila oko 5 sati ujutro i izrazio zabrinutost zbog kontinuiranih smrtonosnih policijskih racija. “Ovo ne rješava problem,” rekao je Silva. “Kriminal u Riju se mora suzbijati i na drugim mjestima, ne samo u favelama. Ovo nije borba protiv kriminala, ovo je borba protiv siromaštva.”

Glória Alves, stanovnica Palmeire u Alemãu, opisala je trenutke panike kada je u 4:30 sati ujutro pucnjava probudila njenog psa. “Bilo je to strašno, pucnjava nije prestajala cijeli dan. Nemamo pojma kada će sve završiti,” rekla je Alves.

Ljudska prava i kritike

Dan masakra izazvao je oštru reakciju političara i aktivista za ljudska prava. Lucia Marina dos Santos, članica državnog kongresa iz ljevičarske Stranke radnika (PT), optužila je vlasti da su favele pretvorile u ratne zone. “Ovo nije operacija – ovo je državom sponzorisan masakr,” napisala je na X-u. S obzirom na to da su policijske akcije i okršaji nastavljeni i u utorak popodne, broj žrtava mogao bi i dalje rasti. Prethodni rekord po broju poginulih tokom jedne operacije bio je u maju 2021. godine, kada je 28 ljudi poginulo u policijskoj raciji u faveli Jacarezinho, također poznatom uporištu Crvenog Komanda.

Dugoročni problem kriminala 

Tokom posljednje četiri decenije, favele u Riju postale su pod kontrolom naoružanih kriminalnih grupa, uključujući Crveni Komand, Treći čisti komand i paramilitarne bande koje često uključuju članove sigurnosnih snaga. Nedavno je Crveni Komand pokrenuo ofanzivu kako bi preuzeo kontrolu nad zapadnim dijelovima grada pod kontrolom milicija.

Guverner Castro upozorio je da su policijske snage u cijelom gradu na visokom stepenu pripravnosti zbog mogućih napada osvete kriminalaca. Mnoge škole, prodavnice i restorani zatvoreni su, a autobuske kompanije su povukle vozila sa ulica, izazivajući haos u jutarnjem špicu.

Raull Santiago, lokalni aktivista, opisao je situaciju u Alemãu kao “masakr, brutalnu prekretnicu u historiji grada i Brazila.” “Policijske operacije poput ove ostavljaju duboke ožiljke na stanovnicima favela... Ponovo krvavi, ponovo brojimo sve veći broj tijela,” rekao je Santiago.

Najnovija racija u favelama Alemão i Penha označava najkrvaviji dan u historiji Rija, podcrtavajući izazove suzbijanja kriminala u najsiromašnijim i najgušće naseljenim dijelovima grada. Dok vlasti tvrde da je cilj borba protiv moćnih kriminalnih grupa, lokalni stanovnici i aktivisti upozoravaju da ovakve akcije često više odražavaju nasilje i represiju nego trajno rješenje problema.

federalna.ba/The Guardian