Hibridni napadi - Litvanija najavila obaranje krijumčarskih balona iz Bjelorusije

Premijerka Litvanije Inga Ruginienė odobrila je obaranje krijumčarskih balona koji prelaze granicu iz Bjelorusije, saveznice Rusije, nazvavši ih “hibridnim napadima” – izrazom koji podsjeća na termin korišten za opis ruskih pokušaja destabilizacije, prenosi Jon Henle za The Guardian.

Upadi balona s krijumčarenim cigaretama naveli su ovu članicu NATO-a i EU-a da prošle sedmice četiri puta zatvori aerodrom u Vilniusu i privremeno obustavi saobraćaj na graničnim prelazima s Bjelorusijom.

„Danas smo odlučili da primijenimo stroge mjere, drugog izbora nema“, rekla je Ruginienė u ponedjeljak, dodavši da bi vlada mogla razmotriti i aktiviranje člana 4. NATO ugovora radi sigurnosnih konsultacija.

Vilnius tvrdi da balone šalju krijumčari, ali optužuje autoritarnog predsjednika Bjelorusije Alexandra Lukašenka, bliskog saveznika ruskog lidera Vladimira Putina, da ih ne pokušava spriječiti.

Brojna otkazivanja i preusmjeravanja letova

Ruginienė je na konferenciji za novinare rekla da su incidenti “hibridni napadi” i najavila zatvaranje graničnih prelaza s Bjelorusijom, osim za diplomate i građane EU-a koji napuštaju tu zemlju.

Letovi iz i prema glavnom aerodromu u Litvaniji bili su poremećeni u petak i ponovo u subotu zbog novih sumnjivih viđenja krijumčarskih balona, što je dovelo do brojnih otkazivanja i preusmjeravanja letova.

Slični incidenti dogodili su se i ranije prošle sedmice, uključujući zatvaranje prelaza Medininkai i Šalčininkai na nekoliko sati.

Litvanija, koja graniči i s ruskom enklavom Kaliningradom, prošle sedmice je pozvala ruskog diplomatu na razgovor zbog, kako navodi, upada dva ruska aviona u njen vazdušni prostor.

Ministarstvo odbrane Litvanije saopćilo je da su Sukhoi SU-30 i IL-78 iz Kalinjingrada ušli 700 metara u litvanski vazdušni prostor i zadržali se oko 18 sekundi, vjerovatno tokom vježbe dopune goriva u zraku.

Oštra protestna nota

Ministarstvo vanjskih poslova saopćilo je da je pozvalo ruskog otpravnika poslova i uputilo “oštru protestnu notu”, tražeći od Moskve da odmah objasni razloge povrede i preduzme mjere kako bi spriječila ponavljanje sličnih incidenata.

Rusko ministarstvo odbrane negiralo je povredu vazdušnog prostora: „Letovi su izvedeni u skladu s pravilima korištenja zračnog prostora iznad ruske teritorije. Avioni nisu povrijedili granice drugih država“, navodi se u saopćenju.

Tri baltičke zemlje – Litvanija, Letonija i Estonija – koje su članice NATO-a i snažni saveznici Ukrajine, već su ranije iskusile povrede svog teritorijalnog integriteta ruskim avionima i dronovima. U septembru su tri ruska lovca MiG-31 provela 12 minuta u estonskom vazdušnom prostoru.

Evropska avijacija posljednjih sedmica trpi česte poremećaje zbog dronova i drugih povreda vazdušnog prostora, uključujući incidente na aerodromima u Kopenhagenu, Münchenu i širom baltičkog regiona. Moskva je ranije negirala bilo kakvu umiješanost.

Ministar vanjskih poslova Litvanije Kęstutis Budrys izjavio je u ponedjeljak da se nedavni incidenti u vazdušnom prostoru ne smiju posmatrati kao izolovani slučajevi: „Riječ je o planskim provokacijama osmišljenim da destabilizuju, odvuku pažnju i testiraju odlučnost NATO saveza“, rekao je Budrys.

federalna.ba/The Guardian (Jon Henle)