Godinu nakon pada Assadovog režima: Sirija ubrzano jača međunarodne veze, dok Izrael i Iran ostaju izuzeci

U godinu dana od pada režima Baas, 8. decembra 2024. godine, većina međunarodne zajednice brzo je obnovila kontakte s novim sirijskim rukovodstvom — izuzev Irana i Izraela.

Prelazna administracija u Damasku aktivno radi na povratku zemlje u diplomatske tokove, ponovo uspostavljajući kanale koji su bili zamrznuti više od deset godina i intenzivirajući kontakte s ključnim državama Bliskog istoka, Evrope i šire.

Tokom protekle godine, Sirija se vratila na regionalne i globalne forume, obnovila odnose s više susjeda i dočekala ponovno otvaranje ambasada u prijestolnici, čime se počeo zatvarati period dugotrajne međunarodne izolacije.

Ponovno otvaranje ambasada

Mnoge ambasade koje su bile zatvorene tokom sirijskog sukoba ponovo su otvorene.
Turska ambasada, zatvorena 2012., obnovila je rad 14. decembra 2024. godine. Isto su učinile i Njemačka, Španija, Italija, Katar, Azerbejdžan i Maroko.

„Otišao sam u Damask da podignem špansku zastavu jer Španija podržava stabilnu i sigurnu Siriju s jednakošću za sve njene građane“, poručio je španski ministar vanjskih poslova povodom godišnjice rušenja režima.

Ruska ambasada, koja je ostala aktivna tokom Assadove ere, nastavila je rad, dok Kina planira ponovo otvoriti svoju ambasadu 2026. godine.

Nasuprot tome, iranska ambasada ostaje zatvorena nakon što je opljačkana u decembru prošle godine.

Diplomatski zaokret pod vodstvom predsjednika al-Sharaa

Predsjednik Ahmad al-Sharaa predvodio je sirijsko diplomatsko oživljavanje. Prema podacima SANA-e, od preuzimanja dužnosti 29. januara obavio je 21 posjetu u 13 država, uključujući Saudijsku Arabiju, Tursku, Egipat, SAD, Francusku i Rusiju.

Njegova posjeta Washingtonu u novembru označila je historijski trenutak — postao je prvi sirijski lider koji je ikada zvanično primljen u Bijeloj kući. Također se obratio Generalnoj skupštini UN-a, što nije učinio nijedan sirijski predsjednik gotovo šest decenija.

„Sirija vraća svoje zasluženo mjesto među narodima“, rekao je Sharaa u UN-u.

Ministar vanjskih poslova Asaad al-Shaibani nazvao je ovaj pristup „novom sirijskom diplomatijom“, usmjerenom na dijalog, saradnju i redefiniranje nacionalnog identiteta nakon godina izolacije.

Redefinisanje odnosa iz Assadove ere

Iako Rusija i Kina ostaju dugogodišnji partneri, nova prelazna vlast teži „uravnoteženijim“ odnosima. Sharaa se sastao s ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom u Moskvi u oktobru, dok je Shaibani u novembru boravio u Pekingu radi usklađivanja nove faze saradnje.

Damask je također proširio diplomatsku mrežu: potpisana je deklaracija o uspostavljanju odnosa s Ukrajinom, Sirija je priznala Kosovo 29. oktobra i uspostavila diplomatske odnose s Južnom Korejom 10. aprila.

Pogoršanje odnosa s Izraelom i američki pritisci

Za razliku od većine država, Izrael i Iran ostaju distancirani od nove sirijske vlasti.

Sirijski zvaničnici navode da je Izrael od pada Assada izveo preko 1.000 zračnih napada i 400 upada, te zauzeo dodatnih 800 km² teritorije uz Golansku visoravan.

Američki posredovani pregovori između Damaska i Tel Aviva zasad nisu napredovali. Izrael insistira na novom sigurnosnom aranžmanu, dok Sirija traži povratak na linije od 8. decembra 2024. i obnovu Sporazuma o razdvajanju iz 1974. godine — što Izrael odbacuje.

Na konferenciji u Dohi, predsjednik Sharaa izjavio je da je Sirija „poslala pozitivne poruke Izraelu“, ali da se Tel Aviv sve više izdvaja od međunarodnog konsenzusa koji podržava sirijsku tranziciju.

Prošle sedmice predsjednik SAD-a Donald Trump razgovarao je s izraelskim premijerom Benjaminom Netanyahuom, pozivajući ga da se „ne miješa u razvoj Sirije kao prosperitetne države“. Trump je poručio da je zadovoljan „napretkom novog sirijskog rukovodstva“.

federalna.ba/AA