Deveta godišnjica ruske aneksije Krima, slavlje u Moskvi

Prošlo je devet godina od ruske aneksije Ukrajinske autonomne republike Krim, smještene na gornjoj obali Crnog mora.

Krimsko poluostrvo je kroz historiju bio jedan od strateških ciljeva Rusije.

U glavnom gradu Ukrajine Kijevu 21. novembra 2013. izbili su protesti nakon što je Viktor Janukovič, tadašnji proruski predsjednik zemlje, odbio da potpiše sporazum o pridruživanju sa Evropskom unijom, što je dovelo do masovnih protesta i negodovanja javnosti, nakon čega je pobjegao iz zemlje 22. februara 2014.

Prozapadni političari preuzeli su vlast nakon Janukovičevog odlaska, dok su vojne jedinice koje dolaze iz ruske baze na poluostrvu postale vidljive u raznim gradovima zemlje.

Ruske trupe su se na kraju preselile na poluostrvo, uprkos kršenju sporazuma iz 1997. i 2010. između Kijeva i Moskve o lokaciji ruske Crnomorske flote.

Proruske pristalice su 25. februara 2014. počele vršiti pritisak na ukrajinski parlament za pripajanje Krima Rusiji, a skoro 400 prorusa je zahtijevalo referendum za proglašenje nezavisnosti Krima.

Dva dana kasnije, naoružani ljudi u zelenim vojnim uniformama opremljeni maskama, ali bez oznaka, počeli su da preuzimaju kontrolu nad javnim zgradama.

"Mali zeleni ljudi", nadimak pod kojim su postali poznati, kasnije su počeli da potiskuju krimske Tatare i Ukrajince sa poluostrva nakon odluke krimskog parlamenta da održi referendum za pripajanje regiona Rusiji.

Uprkos prigovoru krimskih Tatara i bojkotu odluke parlamenta, u regionu je 16. marta 2014. održan takozvani referendum. Po zvaničnim rezultatima, većina stanovnika glasala je za ulazak Krima u sastav Ruske Federacije.

Međunarodne organizacije, uključujući Ujedinjene nacije i mnoge zemlje, poput Turkiye, protivile su se referendumu i smatrale ga nezakonitim, dok ga je Rusija priznala.

Pritisak na krimske Tatare porastao je ubrzo nakon nezakonite aneksije Krima, posebno poslije 26. februara, kada se oko 10.000 ljudi sukobilo protiv grupe proruskih separatista.

Počela su da se krše prava krimskih Tatara, što je dovelo do hapšenja mnogih, dok je Medžlis krimskih Tatara u Moskvi naveden kao "ekstremistička organizacija".

Nedavno je dio ruske ofanzive u okviru "specijalne vojne operacije" u Ukrajini pokrenut preko Krima.

Rat je doveo do organizovanja referenduma sličnih onom koji je ranije održan na Krimu i to u ukrajinskim regijama Donjeck, Lugansk, Zaporožje i Herson, što je kasnije rezultiralo njihovom aneksijom.

Međunarodna zajednica je osudila ove referendume, a evropske nacije i Sjedinjene Američke države su ih nazvale "sramnim".

Od tada se Rusija povukla na lijevu obalu rijeke Dnjepar, napuštajući administrativni centar Hersonske oblasti, ali nastavlja da kontroliše direktnu kopnenu vezu sa Krimom.

Herson, koji se nalazi na sjeveru Krimskog poluostrva, je od velikog značaja za Krim, gdje je nakon njegovog pripajanja došlo do nestašice vode zbog vodnih resursa.

U međuvremenu, oko 70 posto regije Zaporožje, gdje i dalje traju intenzivni sukobi, je pod kontrolom ruskih snaga, uključujući Zaporošku nuklearnu elektranu, najveću u Evropi.

I Hersonska i Zaporoška oblast su ključne za Rusiju u održavanju putne veze sa Krimom kroz region Donbasa.

Kako prenosi The Guardian, Rusi danas slave. Na Trgu u Moskvi održan je koncert, a potom se okupljenima obratio i predsjednik Vladimir Putin. On je kazao da je ruski narod pokazao "nevjerojatan patriotizam" podupirući aneksiju Krima. Putinovova lična popularnost dosegnula je rekordne razine u protekloj godini, uprkos  što je potez na Krimu doveo do pogoršanja odnosa sa zapadom i uvođenja sankcija. 

federalna.ba/AA