Brojni Bosanci i Hercegovci iz dijaspore i stranci na ”Maršu mira”: Očuvati kulturu sjećanja

Među brojnim učesnicima kolone "Marša mira", koja je jutros krenula iz Nezuka, kod Sapne, u Bosni i Hercegovini, kako bi odali počast hiljadama ubijenih u genocidu u ljeto 1995. godine, nalaze se stranci, kao i Bosanci i Hercegovci koji žive van zemlje.

Više od 2.000 ljudi krenulo je iz Nezuka prema Potočarima, a u narednim danima kretat će se trasom kojom su Srebreničani u ljeto 1995. godine pokušavali doći do slobodnih teritorija na području Tuzle i Kladnja.

U Potočare bi trebali stići 10. jula, a dan kasnije, 11. jula, prisustvovati kolektivnoj dženazi u mezarju Memorijalnog centra Srebrenica - Potočari.

Među učesnicima ”Marša mira“ je i Anes Rizvančević iz Prijedora. Prvi put učestvuje u ovoj manifestaciji, a doputovao je iz Engleske.

”Treba čuvati kulturu sjećanja. Ja, inače, budem vani i nisam u Bosni, ali dosta znam o tome šta se desilo i da je važno da mlađe generacije obilaze i sjećaju se“, kazao je on.

Dodao je kako u BiH dolazi kako bi posjetio porodicu u Prijedoru, a da je ovaj put želio učestvovati i u ”Maršu mira“.

Saban Sen je na ”Marš mira” doputovao iz glavnog grada Turske, Ankare.

”Prvi put sam tu. Doputovao sam s prijateljima, grupa je od 25 osoba. I ovdje ima mnogo Turaka iz drugih zemalja, uključujući Njemačku“, kazao je Sen.

Dodao je kako je godinama želio učestvovati u ovoj manifestaciji, jer smatra da je značajna za očuvanje kulture sjećanja, iako je tužan povod.

”Želimo biti uz Bosnu i kao zemlja (Turske, op.a.). Bol je isti. Možda jezik nije, ali bol svako osjeća. Trebamo dijeliti bol“, smatra Sen.

Na ”Marš mira“ iz Nezuka je krenuo i desetogodišnji Nazif Krdžić, rođen u Njemačkoj, kojem je ovo prvi put da učestvuje.

”Moj dedo i njegova braća su poginuli. Učestvujem s ocem”, kazao je Nazif, koji je ime dobio upravo po dedi.

Njegov otac Damir Krdžić iz Bratunca kazao je kako žive u inozemstvu, a četvrti put učestvuje u ”Maršu mira“.

”Drago mi je svake godine da učestvujem. Svaka godina mi je posebna, ova pogotovo. Prvi put će učestvovati i moj sin. Drago nam je i pored ovih okolnosti, nevremena, što je Bajram… Mislim da će put ipak biti podnošljiv, izdržljiv i uspješan”, kazao je Krdžić.

Njegov otac 1995. godine je krenuo iz Srebrenice prema Tuzli, ali nije uspio preći na slobodnu teritoriju.

”Pronašli smo ga 2005. godine i ukopali smo ga. Pronašli smo ga u masovnim grobnicama na osnovu DNA analiza “, rekao je Krdžić.

"​Marš mira" se organizuje u okviru obilježavanja godišnjice genocida nad Bošnjacima "Sigurne zone Ujedinjenih nacija" Srebrenica, a za preživjele Srebreničane predstavlja neku vrstu liječenja trauma, ali i obavezu da svoja iskustva i priče ispričaju i prenesu mlađim generacijama.

Memorijalna manifestacija koja se održava u julu svake godine, ima za cilj i izgradnju, unapređenje i njegovanje kulture sjećanja na genocid nad Bošnjacima u Srebrenici te onemogućavanje negiranja, poricanja i relativiziranja zločina genocida.

”Marš mira“ uvršten je u program obilježavanja godišnjice genocida 2005. godine i broj učesnika se povećavao svake godine. U "Maršu mira" prethodnih godina, izuzev protekle dvije godine pandemije, učestvovalo je od 2.000 do više od 10.000 ljudi iz Bosne i Hercegovine i drugih dijelova svijeta.

​​​​​”Marš mira“ traje tri dana i učesnici pješače na stazi dugoj oko stotinu kilometara od Nezuka do Potočara. Ovom stazom u suprotnom smjeru, od Potočara do Nezuka, su se u julu 1995. godine izvlačili i probijali Bošnjaci prilikom okupacije i zauzimanja "Sigurne zone Ujedinjenih nacija" Srebrenica od strane srpskih vojnih i policijskih formacija.

Učesnici ”Marša mira“ dnevno pješače oko 30 kilometara i na određenim mjestima staza je izuzetno naporna, nepristupačna i zahtijeva solidnu fizičku spremnost učesnika.

Kolonu “Marša mira” svake godine predvode veterani koji su uspjeli preživjeti put smrti i genocid iz jula 1995. godine.

Učesnici “Marša mira“ nakon dolaska u Potočare imaju priliku i mogućnost da 11. jula prisustvuju komemoraciji, dženazi i ukopu identificiranih žrtava genocida, pronađenih u nekoj od masovnih grobnica na lokalitetima kojima su i sami prolazili u toku pješačenja.

Na kolektivnoj dženazi 11. jula ove godine u Potočarima bit će ukopani posmrtni ostaci još 50 žrtava genocida počinjenog 1995. godine u Srebrenici.

Salim Mustafić, rođen 1979. godine u mjestu Tokoljaci kod Srebrenice, najmlađa je žrtva koja će ove godine biti ukopana. Imao je 16 godina u momentu kada je ubijen u ljeto 1995. godine. Njegovi posmrtni ostaci su ekshumirani iz masovne grobnice Liplje kod Zvornika, 2006. godine. Još dvojica maloljetnika koji su u času smrti imali po 17 godina Vahid Smajlović (1978) i Elvir Muminović (1978) naći će smiraj u mezarju MC Srebrenica – Potočari ove godine.

Najstarija žrtva koje će biti ukopana ove godine je Husejin Krdžić.

Ove godine u Potočarima će biti ukopani: Šaban (Šećan) Ademović, rođen 1953. godine, Sabrija (Bekto) Aljić, rođen 1940. godine, Šaban (Avdo) Avdić, rođen 1960. godine, Munib (Sado) Bektić, rođen 1951. godine, Džemil (Šerif) Dedić, rođen 1962. godine, Mevlid (Junuz) Dudić, rođen 1970. godine, Mustafa (Avdo) Džananović, rođen 1960. godine, Kiram (Abdulah) Đozić, rođen 1957. godine, Nezir (Mustafa) Efendić, rođen 1941. godine i Mevludin (Rahman) Ferhatović, rođen 1972. godine. Biće ukopani i Salim (Sulejman) Gabeljić, rođen 1968. godine, Sead (Ahmet) Gojčinović, rođen 1965. godine, Salko (Hasan) Hadžić, rođen 1969. godine, Hajrudin (Alaga) Halilović, rođen 1968. godine, Salko (Nazif) Halilović, rođen 1954. godine, Almir (Zurijet) Halilović, rođen 1975. godine, Esnaf (Džemal) Hasanović, rođen 1969. godine, Samir (Kadrija) Hasanović, rođen 1975. godine, Semir (Kadrija) Hasanović, rođen 1975. godine, Hamdija (Hamed) Hasić, rođen 1965. godine, Sead (Nazif) Hasić, rođen 1963. godine, Sead (Hajdin) Hukić, rođen 1974. godine, Sajit (Remzija) Hukić, rođen 1976. godine i Hajdin (Zuhdo) Hukić, rođen 1942. godine. Na kolektivnoj dženazi biće ukopani i Mevludin (Mahmut) Husić, rođen 1972. godine, Mustafa (Mehmed) Husić, rođen 1974. godine, Smajo (Ibrahim) Ibrahimović, rođen 1938. godine, Mehmed (Meho) Ibrahimović, rođen 1941. godine, Nesib (Zuhdo) Ibrahimović, rođen 1958. godine, Sakib (Šemso) Jahić, rođen 1972. godine, Mehmedalija (Edhem) Jugović, rođen 1960. godine, Nermin (Izet) Kaljević, rođen 197. godine, Smajil (Osman) Karić, rođen 1937. godine, Husejin (Avdo) Krdžić, rođen 1936. godine, Edhem (Abdulah) Merdžić, rođen 1949. godine, Mustafa (Ragib) Mešanović, rođen 1961. godine i Ramiz (Mujo) Mujčinović, rođen 1955. godine. Osim njih biće ukopani i Suad (Bekto) Mujić, rođen 1966. godine, Elvir (Hasan) Muminović, rođen 1978. godine, Salim (Idriz) Mustafić, rođen, 1979. godine, Muriz (Ragib) Mustafić, rođen 1966. godine, Smajo (Mujo) Nukić, rođen 1951. godine, Senad (Hamed) Osmanović, rođen 1975. godine, Ismajil (Rasim) Pilav, rođen 1952. godine, Rahmo (Bekto) Rahmić, rođen 1952. godine, Mensur (Habib) Rahmić, rođen 1975. godine, Adil (Mustafa) Selimović, rođen 1936. godine, Salčin (Mašo) Sinanović, rođen, 1938 godine, Vahid (Nurif) Smajlović, rođen 1978. godine i Senahid (Atif) Šečić

U mezarju Memorijalnog centra Srebrenica - Potočari do sada je ukopana 6.671 žrtva genocida koji je tadašnja Vojska Republike Srpske pod komandom ratnog zločinca Ratka Mladića počinila nad Bošnjacima 1995. godine u Srebrenici.