„Stazom sjećanja“: Sarajevo se sjeća početka opsade i nedužno ubijenih građana
Na današnji dan 1992. godine počela je opsada Sarajeva, glavnog grada Bosne i Hercegovine, koja će ostati zapamćena kao najduža opsada jednog glavnog grada u historiji. Povodom 32 godine od početka opsade u centru Sarajeva upriličen je centralni događaj projekta "Stazom sjećanja", a u organizaciji Memorijalnog centra Sarajevo, kojim je odana je počast ubijenim građanima opkoljenog Sarajeva i poginulim braniteljima Armije i MUP-a RBiH. Podsjećamo, tokom opsade Sarajeva poginuo je 11.541 građanin Sarajeva, među njima 1.601 dijete.
Dan početka opsade Sarajeva obilježen je specijalnim programima, a centralni događaj bila je memorijalna šetnja “Stazom sjećanja“. Duž rute od Trga djece Sarajeva do Baščaršije postavljena je staza koju čine cipele koje su građani donirali, a koje simbolizuju korake ubijene djece i građana opkoljenog Sarajeva, te poginulih branitelja. Direktor Memorijalnog centra Sarajevo Ahmed Kulanić podsjetio je da su u proteklom periodu, zahvaljujući građanima Sarajeva, prikupili više od 15.000 pari cipela.
„Zahvaljujem se svima koji su u proteklih mjesec dana zaista dali svoj doprinos i ugradili dio sebe i svojih uspomena u Stazu sjećanja.“
Aliji Hodžiću, potpredsjedniku Udruženja roditelja ubijene djece opkoljenog Sarajeva, tokom opsade ubijena je kćerka Jasmina. Kako je kazao, danas postavljena "Staza sjećanja" je podsjetnik na zločine koji su počinjeni u ovom gradu i državi.
„Građani ove najljepše države na svijetu Bosne i Hercegovine, a pogotovo grada Sarajeva koje je bilo toliko pod opsadom, nisu došli pameti. Nema ih na obilježavanjima zločina, nema ih da se sjećaju šta se dogodilo, treba da im se vrati sjećanje da ne budu više naivni. I evo neko se je sjetio i napravio ovu Stazu sjećanja.“
Benjamina Karić, gradonačelnica Sarajeva kazala je kako posebnu zahvalnost građani Sarajeva duguju braniteljima ovog grada.
„Još jednom svako sebi treba da ponovi koliko smo zahvalni svima onima koji su omogućili da danas budemo slobodni, da imamo svoju državu i da živimo u slobodi u svom gradu.“
Početku zvanične opsade Sarajeva 1992. godine prethodilo je nekoliko događaja. Tog 5. aprila, u centru grada održane su demonstracije za mir ispred tadašnje Narodne skupštine Socijalističke Republike BiH. Građani okupljeni na demonstracijama tražili su od vojske i rukovodstva SDS-a da obustave vojne aktivnosti i uklone barikade koje su bile postavljene u dijelovima grada. Prve civilne žrtve opsade Sarajeva Suada Dilberović i Olga Sučić ubijene su 5. aprila na mostu Vrbanja, nedaleko od zgrade tadašnje Skupštine Socijalističke Republike Bosne i Hercegovine.
Arhivski snimci: „Ova ruka je do danas za ovaj grad vajala samo kipove, na ovim rukama danas se nalazi sada krv ove djevojčice.“
„Nemoj izlaziti pucaju snajperisti, djevojka je poginula.“
„Dođite pred Skupštinu ne bojte se, svi na ulicu cijelo Sarajevo, ne damo Bosne!“
Od tada je svaka iluzija o miru bila razbijena, a Sarajevo je narednih 1.425 dana bilo pod opsadom. Stanovnici Sarajeva svakodnevno su bili izloženi vatri pripadnika nekadašnje JNA i paravojnih formacija, a kasnije pripadnika tadašnje Vojske Republike Srpske, iz gotovo svih vrsta naoružanja, sa položaja smještenih na okolnim brdima. Prema podacima, 329 granata dnevno je padalo na grad, a najviše je ispaljeno 22. jula 1993. godine, njih ukupno 3.777. Tih 1.425 dana opsade glavnog grada Bosne i Hercegovine pokazalo je da agresor apsolutno nije pravio razliku između vojnih i drugih ciljeva. Na meti su bile bolnice, stambeni objekti, zgrade od historijskog značaja te brojne druge institucije.
Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju je za terorisanje građana Sarajeva na doživotnu kaznu zatvora osudio Stanislava Galića, nekadašnjeg komandanta Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske Republike Srpske. Na zatvorsku kaznu od 29 godina osuđen je Galićev nasljednik na čelu Sarajevsko-romanijskog korpusa VRS-a Dragomir Milošević. Za teroriziranje civila u Sarajevu snajperskim i artiljerijskim napadima, uz ostalo, bivši predsjednik Republike Srpske i vojni vođa VRS-a Radovan Karadžić osuđen je na doživotni zatvor. Na istu kaznu zatvora je pred Haškim tribunalom, uz ostalo, za teroriziranje civila u Sarajevu snajperskim i artiljerijskim napadima osuđen komandant VRS-a Ratko Mladić.
Opsada Sarajeva je trajala ukupno 44 mjeseca ili 1.425 dana, od 5. aprila 1992. do 29. februara 1996. godine, što je tri puta duže od opsade Staljingrada u Drugom svjetskom ratu. Tokom opsade poginuo je 11.541 građanin Sarajeva, među njima 1.601 dijete.