Kopenhagen domaćin samita EU lidera o sigurnosti i odbrani nakon uočenih dronova-Evropa usred hibridnog rata

Čelnici država članica Evropske unije okupljaju se danas na neformalnom samitu u Kopenhagenu, dan uoči samita Evropske političke zajednice, koju pored predstavnika Evropske unije čini jš 20 evropskih zemalja. Samit se održava pod pritiskom potrebe jačanja evropske odbrane nakon niza ruskih upada u zračni prostor Evropske unije i nekoliko dana nakon što su dronovi gađali danske aerodrome.

Upadi dronovima posebno su učestali na istočnom krilu Evropske unije, u Poljskoj i Estoniji, a posljednji indicenti desili su se u Danskoj, upravo pred najavljeno okupljanje, kada su vlasti, zbog neidentifikovanih letjelica, zabranile sve civilne letove dronova.

Iako još nema dovoljno dokaza, uveliko se spekulira da je dronove poslala Rusija, te je deset država članica već podržalo planove za višeslojni "zid od dronova". Danske vlasti bile su prisiljene zatvoriti na dva dana aerodrom Aalborg upravo zbog dronova. Premijerka Mete Frederiksen upozorila je da je neophodno poduzeti mjere osiguranja:

“Danska je posljednjih dana bila meta hibridnih napada. Dronovi su viđeni na nekoliko lokacija, na kritičnoj infrastrukturi, vojnoj i civilnoj i moramo biti spremni na to da će ih biti još. Ovi napadi pokazali su ranjivost. Namijenjeni su uzrokovanju nesigurnosti i podjela. To su napadi koji bi nas trebali uzdrmati i kao pojedince i kao zajednicu.”

Više država Evropske unije, uključujući Poljsku, Rumuniju, Latviju, Estoniju, Norvešku i Dansku, prijavilo je kršenje zračnog prostora ili poremećaje uzrokovane dronovima, a za neke je navodno potvrđeno da su ruskog porijekla, što je Rusija demantovala. Predsjednica Evropskog parlamenta Roberta Metsola najavila je da će to biti jedna od tema Samita:

“Danas u Kopenhagenu, nekoliko dana nakon incidenata s dronovima, koji će naravno biti u fokusu naših rasprava, moramo razgovarati o otkrivanju, o odbrani i o odvraćanju. To je ono za što ćemo se zalagati. Pozdravljamo napore da se o tome raspravlja i unutar NATO-a, ali i da krenemo naprijed sa onim što se naziva savezom, odnosno zidom odbrane od dronova.”

Učesnici Samita razgovaraće i o nastavku podrške Ukrajini, između ostalog, korištenjem zamrznutih sredstava ruske centralne banke. Razmišlja se o davanju beskamatnog zajma Ukrajini u visini 140 milijardi eura, za koji bi garantovale države članice, koristeći kao podlogu rusku zamrznutu imovinu. Taj zajam, Ukrajina bi počela vraćati tek kad Rusija plati ratnu odštetu. Roberta Metsola:

„Kada je riječ o Rusiji, prije nekoliko sedmica bila sam u Kijevu. Napadi se pojačavaju. Očigledno je veoma važno da istrajemo. Apsolutno je neophodno da usvojimo 19. paket sankcija. Spremni nastaviti s potpunim odmicanjem od fosilnih goriva, a također i insistirati na tome da ni na koji način ne budemo ovisni o Rusiji. Naši stavovi u vezi s tim su kristalno jasni.“

Riječ je o vrlo osjetljivom pitanju, jer se više zemalja protivi konfiskaciji zamrznute ruske imovine bojeći se da bi to narušilo pravnu sigurnost, te se traži odgovarajući instrument kako koristiti tu imovinu, a da se izbjegne konfiskacija. Samo jedna članica stavljanjem veta na produženje sankcija može dovesti u pitanje cijeli plan, jer u slučaju da se sankcije ne produže, ruska imovina se automatski odmrzava te se očekuje rasprava o mogućnosti da se u odlučivanju o režimu sankcija pređe na kvalifikovanu većinu umjesto jednoglasnosti.